Jak długo trwa upadłość konsumencka?

Angażując się w proces upadłości konsumenckiej chcielibyśmy wiedzieć, jak długo będzie trwało całe postępowanie prowadzące do finalnego oddłużenia. Tempo rozpatrywania spraw upadłościowych w poszczególnych sądach w Polsce znacznie się od siebie różni. Najbardziej obłożone pracą są wydziały w Warszawie, Katowicach czy Krakowie.

Wiele zależy również od konkretnego sędziego zajmującego się upadłością oraz samego syndyka. W końcu to na tych osobach spoczywa ciężar podejmowania kluczowych decyzji. Wśród czynników wpływających na dynamikę postępowań upadłościowych należy wymienić również takie elementy jak:

Z przedstawionej listy jasno wynika, że na długość postępowania upadłościowego wpływają w znacznej mierze czynniki niezależne od woli dłużnika. Nie oznacza to jednak, że jest on całkowicie pozbawiony wpływu na sprawę. Wręcz przeciwnie – dysponuje bogatym arsenałem instrumentów prawnych służących do dyscyplinowania poczynań sądu i syndyka.

W celu lepszego zobrazowania całego procesu oddłużania w ramach upadłości konsumenckiej podzieliliśmy go na 5 podstawowych etapów. Podział dotyczy postępowań prowadzonych w trybie uproszczonym – obowiązuje w większości toczących się spraw wobec konsumentów. Przyjęliśmy, że postępowanie zakończy się ustaleniem projektu planu spłaty wierzycieli.

Przygotowując artykuł oparliśmy się głównie na doświadczeniu zdobytym w pracy z naszymi klientami. Dlatego zawarte tutaj wskazówki posiadają walor praktyczny.

Przygotowanie wniosku upadłościowego jest czasochłonnym procesem. Wymaga od autora przekrojowej wiedzy prawnej oraz doświadczenia w podobnych sprawach. Jeśli zdecydujemy się na wysłanie pisma drogą elektroniczną, to dodatkowym wyzwaniem będzie portal Krajowego Rejestru Zadłużonych. Prawidłowe uzupełnienie i wysłanie wniosku stanowi nie lada wyczyn.

Zgromadzenie dokumentacji załączanej do wniosku o upadłość konsumencką również wymaga dużego wysiłku. W przypadku trudności z ustaleniem wysokości zadłużenia niekiedy trzeba zwrócić się do wierzycieli w osobnym piśmie. Jeśli dług został sprzedany (częsty przypadek), to dochodzą dodatkowe czynności związane z ustaleniem danych nowego wierzyciela.

Jeśli wniosek o upadłość jest wadliwy, czyli nie zawiera wszystkich wymaganych przez przepisy elementów, to sąd wezwie nas do jego uzupełnienia. Jeśli nie uzupełnimy braków w terminie to wniosek zostanie zwrócony i całą procedurą trzeba będzie rozpoczynać na nowo. Każde wezwanie sądu opóźnia merytoryczne rozpatrzenie wniosku nawet o kilka tygodni, a czasem miesięcy.

Dlatego dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie ze wsparcie profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w postępowaniach upadłościowych konsumentów. Wtedy ograniczamy ryzyko złożenia niekompletnego wniosku i jego prawomocnego zwrotu. W zespole wyzerowanych znajdziesz doświadczonych ekspertów.

Można przyjąć, że czas przeznaczony na napisanie i wysłanie wniosku waha się od 2 tygodni do 2 miesięcy w zależności od stopnia skomplikowania sprawy.

Wniosek spełniający wymogi formalne zostanie przedstawiony sędziemu do merytorycznego rozpatrzenia. Jeżeli zostaną spełnione przesłanki do ogłoszenia upadłości, to sąd wyda postanowienie uwzględniające wniosek dłużnika. W przeciwnym wypadku sąd orzeknie o jego oddaleniu. Dlatego we wniosku należy starannie wykazać, że dłużnik spełnia wymogi do oddłużenia w ramach upadłości sądowej.

Jeśli chodzi o czas wydania przez sąd orzeczenia, to przepisy przewidują tutaj 2 miesięczny termin – liczony od dnia złożenia wniosku. W praktyce termin ten jest często przekraczany bez konsekwencji dla organów wymiaru sprawiedliwości. W wydziałach upadłościowych większych miast czas rozpatrzenia wniosku o upadłość może wynieść nawet 6 miesięcy i dłużej.

Sprawy zainicjowane wnioskami złożonymi od 1 grudnia 2021 r. prowadzone są za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ). Dłużnik może w każdym czasie podejrzeć sobie akta sprawy (mają postać cyfrową). Gdy wnioskodawca zauważy, że w sprawie od dłuższego czasu nic się nie dzieje, to może natychmiast podjąć działania.

Osoby współpracujące z zespołem wyzerowanych mają pełny dostęp do akt sprawy. Pomagamy założyć konto użytkownika w KRZ oraz pokazujemy w jaki sposób poruszać się po systemie. Dodatkowo klienci są na bieżąco informowani przez naszych konsultantów o wszelkich postępach w sprawie.

Sprawy, o których nikt nie pamięta i nie pilnuje mogą ciągnąć się nawet latami. Samo złożenie wniosku upadłościowego nie pomoże uwolnić się od długów. Dopiero pomyślne przejście całego postępowania sądowego będzie skutkowało oddłużeniem.

Po ogłoszeniu upadłości syndyk przystępuje do czynności likwidacyjnych. Zabezpiecza aktywa wchodzące w skład masy upadłości, dokonuje oszacowania ich wartości, a następnie dokonuje ich zbycia. Równolegle zawiadamia wierzycieli dłużnika o ogłoszeniu upadłości i wzywa ich do składania zgłoszeń. Zakres podejmowanych działań obejmuje również prowadzenie postępowań sądowych czy poszukiwania majątku dłużnika z pomocą komornika sądowego i urzędu skarbowego.

Po zakończeniu swoich działań syndyk składa do sądu projekt planu spłaty wierzycieli, ewentualnie informację o zachodzeniu przesłanek do warunkowego lub pełnego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty. W skrajnych przypadkach syndyk zawiadomi sąd, że długi nie powinny zostać w ogóle umorzone. Taka sytuacja zachodzi gdy dłużnik celowo doprowadził do swojej niewypłacalności, np. poprzez trwonienie majątku.

Przepisy prawa upadłościowego zobowiązują syndyka do zakończenia swoich działań w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości. W przypadku prostych i bezproblemowych postępowań zachowanie tego terminu jest jak najbardziej możliwe. Upadłość konsumencka z założenia powinna być przeprowadzona w możliwie krótkim okresie przy minimalnych kosztach.

Natomiast w sprawach skomplikowanych, w których występuje znaczna liczba wierzycieli, w skład masy upadłości wchodzą trudno zbywalne aktywa (np. niewielkie udziały w nieruchomościach) lub pojawia się konieczność wszczęcia postępowań sądowych (zachowek, spadki, windykacja należności), upadłość może potrwać o wiele dłużej.

Co do zasady plan spłaty wierzycieli powinien być ustalony w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości. To znaczy, że w tym czasie sąd upadłościowy powinien wydać postanowienie kończące postępowanie, w którym określi warunki oddłużenia konsumenta.

W przypadku ustalenia planu spłaty wierzycieli po upływie tego terminu, długość okresu spłaty będzie ulegała automatycznemu skróceniu. Przedstawimy to na przykładzie, żeby łatwiej zrozumieć, w jaki sposób funkcjonuje ta instytucja w praktyce.

Dnia 10 stycznia 2023 r. sąd wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości wobec dłużnika Jana Zapożyczonego. Dnia 15 października 2023 r. sąd wydał postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli na okres 33 miesięcy z miesięczną ratą w wysokości 500 PLN.

W opisanej sytuacji od dnia ogłoszenia upadłości do ustalenia PSW upłynęło ponad 9 miesięcy. W związku z tym sąd był zobowiązany do obligatoryjnego skrócenia planu spłaty. Dokładnie o okres pełnych 3 miesięcy.

Pamiętajmy, że w sytuacji gdy upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa sądy orzekają najczęściej 36 miesięczny okres spłat. Dlatego w omawianym przykładzie przyjęliśmy, że dłużnik będzie miał do zapłaty 33 miesięczne raty (36-3).

W niektórych wydziałach upadłościowych w Polsce od czasu złożenia przez syndyka projektu PSW do czasu ustalenia planu spłaty upływa nawet kilka miesięcy. Dłużnik powinien monitorować stan postępu nad sprawą i informować sąd o każdej istotnej zmianie swojej sytuacji osobistej.

Jeśli mamy do czynienia z rażącym niedbalstwem lub umyślnością po stronie dłużnika, to plan spłaty może być ustalony nawet na okres od 36 do 84 miesięcy, czyli od 3 do 7 lat.

Po realizacji obowiązków objętych planem spłaty polegających głównie na zapłacie określonych tam rat oraz składaniu corocznych sprawozdań, sąd wydaje orzeczenie o oddłużeniu. Jest to postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niespłaconych w wyniku wykonania PSW. Podobnie jak wcześniej posiłkujmy się przykładem, żeby zrozumieć w czym rzecz.

Jan Zapożyczony otrzymał plan spłaty na okres 33 miesięcy z miesięczną ratą w wysokości 500 PLN. W postępowaniu upadłościowym zgłosiło się 5 wierzycieli, którym przysługiwały wierzytelności na łączną kwotę 360 000 PLN. Koszty postępowania zostały w całości pokryte ze środków uzyskanych z likwidacji majątku dłużnika. Nie było funduszy do podziału.

Możemy łatwo obliczyć, że upadły spłaci łącznie 16 500 PLN, czyli 4,6% kwoty zgłoszonych wierzytelności. Cała reszta wynosząca 343 500 PLN zostanie prawomocnie umorzona. Dzięki temu osoba zadłużona dostaje od sądu druga szansę i może na nowo ułożyć sobie życie.

Warto dopilnować, żeby sąd doręczył nam odpis takiego postanowienia ze stwierdzeniem prawomocności. W razie próby dochodzenia wierzytelności objętych planem spłaty, będziemy mieli skuteczne narzędzie obrony. W ciągu kilku tygodni powinniśmy otrzymać stosowny dokument.

Przyjmując optymistyczny scenariusz wydarzeń etap postępowania sądowego (3 i 4) powinien zająć od 6 do 24 miesięcy, czyli do 2 lat powinniśmy otrzymać orzeczenie kończące postępowanie. Do tego dochodzi wykonanie planu spłaty wierzycieli. Przy zaangażowanym syndyku i sprawnie działającym sądzie całość powinna zakończyć się w okresie od 3 do 5 lat. W mniej optymistycznym scenariuszu czas oddłużenia wynosi kilka lat więcej.

Bez względu na czas trwania procesu oddłużania efekt końcowy będzie ten sam, czyli oddłużenie. Upadłość konsumencka jest skutecznym i w 100% legalnym instrumentem służącym do wyjścia z długów. Samo postępowanie wymaga cierpliwości i solidnego przygotowania. Pomimo pewnych niedogodności, zdecydowanie warto zainwestować czas i środki w tę ścieżkę oddłużenia.