Upadłość konsumencka górnika – 10 spraw, o których należy wiedzieć

Sytuacja finansowa wielu kopalń działających w Polsce staje się coraz trudniejsza. Wprowadzane są radykalne środki redukujące zatrudnienie i stopniowo wygaszające działalność poszczególnych placówek. Działania te wpływają negatywnie na sytuację finansową górników zatrudnionych w kopalniach na terenie całej Polski.

Odnalezienie się w nowej rzeczywistości nie jest łatwym zadaniem i wymaga znacznego wysiłku. Część osób wpada w tarapaty finansowe i nie jest w stanie terminowo spłacać swoich długów. Czasami te trudności przyjmują charakter trwały i prowadzą do całkowitej niewypłacalności.

Z tego artykułu dowiesz się:

Z naszego doświadczenia wynika, że przemyślane i kompletne wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej znacznie upraszczają pracę sędziom oraz samemu syndykowi na etapie postępowania upadłościowego. Przekłada się to bezpośrednio na krótszy czas rozpatrywania sprawy i jego wyższą dynamikę.

W treści wniosków pisanych dla klientów stosujemy metodologię pracy zaprezentowaną w artykule. Sprawdza się nam w 100%. Pozwala na usystematyzowanie zgromadzonych informacji i jasne przedstawienie sprawy. Postać osoby zadłużonej również zostaje przybliżona organom postępowania upadłościowego.

Opis przyczyn niewypłacalności osoby zadłużonej stanowi najważniejszy element uzasadnienia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. To tam prezentujemy historię powstania zadłużenia oraz wyzwań, z którymi przyszło nam się zmierzyć na życiowej drodze.

Przed przystąpieniem do prac nad treścią uzasadnienia, dobrze przypomnieć sobie całość istotnych wydarzeń. Następnie przechodzimy przez zaprojektowany przez nas model pracy nad uzasadnieniem.

W przypadku osób pracujących w górnictwie wniosek taki warto poprzeć solidnym opisem sytuacji osobistej. Stawiamy na bezpośredni i szczery przekaz związany ze szczegółowym wyjaśnieniem m.in. charakteru wykonywanej pracy (wymiar, miejsce, występujące zagrożenia). Wskazujemy na powiązanie występujące między stanem niewypłacalności, a wykonywaną pracą (o ile dotyczy).

Wyjaśniamy, w jakich okolicznościach doszło do powstania długów, czym były motywowane decyzje o zaciągnięciu określonego kredytu lub pożyczki oraz w jaki sposób zostały wydatkowane pozyskane środki. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie sąd ustali, czy mamy do czynienia z osobą niewypłacalną.

Więcej na temat budowania uzasadnienia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej znajdziesz w dedykowanym artykule dostępnym tutaj. Znajdziesz tam praktyczne wskazówki oraz gotowe rozwiązania, które może zastosować w pracy nad własnym wnioskiem.

W uzasadnieniu wniosku upadłościowego pochylamy się nad sytuacja zawodową. Osoba pracująca na stanowisku górnika powinna wymienić podmiot będący pracodawcą, podstawę zatrudnienia, czas obowiązywania umowy oraz wysokość miesięcznej pensji. Wszystkie te dane będą wartościowe dla sądu, a następnie syndyka w toku upadłości. Dokumentację upadłościową warto wzbogacić o:

Warto pamiętać, że w jednej z rubryk formularza wniosku o upadłość konsumencką wpisujemy wysokość przychodów osiągniętych przez osobę zadłużoną w okresie ostatnich 6 miesięcy przed złożeniem wniosku. Podajemy również tytuł uzyskania przychodu (wynagrodzenie, emerytura/renta, darowizna) oraz wpisujemy uwagi obejmujące prowadzenie egzekucji lub potrącenia dokonywane przez wierzycieli.

Dobrym pomysłem będzie opisanie miejsca wykonywania pracy oraz zagrożenia związanego z przebywaniem pod ziemią lub w innych warunkach stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia. Opisanie trudności z jakimi mierzy się na co dzień górnik, pozwoli na pełniejsze zrozumienie jego sytuacji zawodowej.

Na etapie określania zasad oddłużenia sąd weryfikuje możliwości zarobkowe osoby zadłużonej. Pod lupę bierze się doświadczenie zawodowe, historię zatrudnienia, piastowane dotychczas stanowiska oraz wysokość uzyskiwanych zarobków. Fakt posiadania dodatkowych uprawnień zawodowych (licencje, certyfikaty) również zainteresuje sąd.

W treści wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej warto podzielić się informacjami dotyczącymi sytuacji rodzinnej osoby zadłużonej. Sąd zwraca uwagę na koszty utrzymania dłużnika oraz osób pozostających na jego utrzymaniu. Na końcowym etapie postępowania są to okoliczności wpływające na wysokość miesięcznej raty w ramach planu spłaty wierzycieli.

Rzeczowe przedstawienie wydatków rodzinnych umożliwi sędziemu rozpatrującemu wniosek zbudowanie wizerunku dłużnika w roli małżonka, rodzica lub dziecka/wnuka. Wśród takich sytuacji możemy wymienić:

Podane przez nas kwestie powinny znaleźć odzwierciedlenie w materiale dowodowym dołączonym do wniosku upadłościowego. Mamy tutaj na myśli wszelkiego rodzaju dokumenty obejmujące m.in. orzeczenie o zasądzeniu alimentów, decyzję stwierdzającą niepełnosprawność osoby pozostającej pod opieką dłużnika lub dokumenty poświadczające posiadanie dzieci.

W wielu przypadkach osoba pracująca w kopalni jest jedynym żywicielem rodziny. Wynagrodzenie za pracę na stanowisku górnika jest głównym źródłem ich utrzymania. Fakt ten opisujemy w treści uzasadnienia wniosku o upadłość – sąd powinien wiedzieć, w jakiej sytuacji znajduje się obecnie dłużnik i jakie obowiązki na nim spoczywają.

Analizując przyczyny niewypłacalności hajera (tak wiemy, że to górnik strzałowy), warto przyjrzeć się jego sytuacji zdrowotnej. Pracownicy kopalni narażenie są na liczne choroby zawodowe. Komplikacje z nimi związane mogę mieć wpływ na sytuację finansową. Wśród najpopularniejszych chorób możemy wyróżnić:

Według raportu przygotowanego przez Wyższy Urząd Górniczy ponad 90% chorób zawodowych w górnictwie stanowi pylica płuc. Wraz z wiekiem pracownika zwiększa się liczba wydanych decyzji stwierdzających chorobę zawodową. Pylica płuc w przeważającej większości jest zgłaszana przez byłych pracowników kopalń (emeryci, renciści) i to po wielu latach od zakończenia pracy.

Tabela. Zachorowalność na choroby zawodowe w latach 2019-2023 w górnictwie ogółem

źródło: raport WUG

Przedstawione w tabeli liczby jednoznacznie wskazują na rosnący trend zachorowań. Osoby zadłużone, pracujące na co dzień na kopalni, powinny rozważyć wykonanie kompleksowych badań diagnostycznych w kierunku chorób zawodowych. Ich wykrycie może mieć wpływ na ocenę możliwości zarobkowych dłużnika na końcowym etapie postępowania upadłościowego.

Wynagrodzenie za pracę zgodnie z przepisami prawa upadłościowego będzie podlegało zajęciu. Część przysługującej górnikowi pensji zostanie przesłana przez pracodawcę (kopalnia) bezpośrednio na rachunek bankowy syndyka. Informacje o ogłoszeniu upadłości wraz z wezwaniem do dokonywania potrąceń wysyła do pracodawcy syndyk.

Obecnie wysokość potrąceń została ustalona na poziomie 50%. Przykładowo, górnik zarabiający 9000 zł na rękę, po potrąceniach na rzecz masy upadłości, będzie miał do dyspozycji kwotę 4500 zł. Pozostała kwota zostanie przekazana do wyłącznej dyspozycji syndyka.

Istnieje prawna możliwość podniesienia kwoty niepodlegającej potrąceniom do masy upadłości. Biorąc dane z przykładu powyżej, górnik może złożyć wniosek o jej podniesienie na przykład do poziomu 6000 zł. Wtedy większa część wynagrodzenia za pracę na grubie pozostanie w jego rękach.

W tym celu niezbędne będzie złożenie wniosku do sądu wraz z uzasadnieniem. W jego treści wykazuje się między innymi, że dodatkowe środki potrzebne są na utrzymanie osoby zadłużonej i osób pozostających na jego utrzymaniu (małżonek, dzieci).

Świadczenia pieniężne przysługujące osobie zadłużonej będą przekazywane na rachunek masy upadłości zarządzany przez syndyka (w części określonej przepisami). Jednym z takich świadczeń jest emerytura górnicza przysługująca osobie pracującej w szeroko pojętej branży górniczej.

Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określają maksymalny pułap potrąceń dokonywanych na rzecz masy upadłości. Obecnie wysokość potrąceń wynosi 25%. Szczegółowy sposób obliczenia kwoty podlegającej przekazaniu znajdziemy w treści wspomnianego aktu prawnego. Jak widzimy, zakres zajęcia emerytury jest mniejszy niż w przypadku wynagrodzenia za pracę.

ustawa o emeryturach i rentach z FUS | sejm.gov.pl

Podobnie jak w przypadku wynagrodzenia za pracę, osobie zadłużonej przysługuje uprawnienie do złożenie wniosku o podniesienie wysokości emerytury niepodlegającej przekazaniu do masy upadłości. Wniosek wraz z uzasadnieniem, w zależności od trybu upadłości konsumenckiej, kierujemy do sądu lub sędziego-komisarza.

Emerytura górnicza nie korzysta z dodatkowych wyłączeń pod względem wysokości i częstotliwości jej przesyłania syndykowi. Każdego miesiąca organ rentowy rozdziela emeryturę na część przysługującą zadłużonemu górnikowi oraz część podlegająca potrąceniu na rzecz syndyka masy upadłości. Potrącenia obowiązują do czasu zakończenia upadłości.

Dzień Górnika powszechnie zwany Barbórką (4 grudnia) jest świętem górniczym wolnym od pracy. Poza dniem wolnym od obowiązków zawodowych, górnikom przysługuje nagroda w wysokości miesięcznego wynagrodzenia obliczanego jak za urlop wypoczynkowy. Szczegółowe informacje dotyczące wspomnianych przywilejów znajdziemy w Karcie Górnika.

To dokument o fundamentalnym znaczeniu dla górników oraz osób związanych z branżą wydobywczą. Zawiera regulacje dotyczące wymiaru czasu pracy, ustala przywileje przyznawane górnikom, w tym przywileje honorowe. W postępowaniu upadłościowym świadczenia o charakterze pieniężnym będą podlegały częściowym potrąceniom.

Karta Górnika | sejm.gov.pl

Podobnie jak w przypadku wynagrodzenia za pracę będzie obowiązywało potrącenie na poziomie 50%. Przykładowo, jeśli w grudniu górnik otrzyma wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 9.000 złotych na rękę oraz 7.000 złotych tytułem nagrody barbórkowej, to pozostanie mu kwota 8.000 złotych. Prawo upadłościowe nie przewiduje w tym zakresie dodatkowych wyłączeń.

Jeśli w skład majątku górnika wchodzą takie pozycje jak samochód, nieruchomość lub udział w nieruchomości, udziały lub akcje w spółkach, to co do zasady, będę one wchodziły w skład masy upadłości. Oznacza to, że syndyk w toku postępowania upadłościowego, będzie inicjował działania prowadzące do sprzedaży tych aktywów.

Przykładowo, jeśli samochód należący do górnika zakwalifikujemy, jako przedmiot niezbędny ze względu na jego niepełnosprawność lub członków jego rodziny, to nie powinien on podlegać sprzedaży przez syndyka. Aby tak się stało, niezbędne jest złożenie wniosku do sądu upadłościowego.

W skład majątku górnika mogą wchodzić również inne pozycje obejmujące na przykład artykuły gospodarstwa domowego w postaci lodówki, pralki, piekarnika czy kuchenki. Tutaj nie należy obawiać się, że dojdzie do zajęcia tych urządzeń. Według obowiązujących przepisów wymienione rzeczy nie są objęte egzekucją, a więc nie podlegają likwidacji przez syndyka. Osoba zadłużona może spokojnie z nich korzystać.

W przypadku, gdy skład majątku górnika wchodzi mieszkanie stanowiące jego własność, istnieje możliwość odzyskania części środków ze sprzedaży mieszkania. Wszystko w ramach trwającego postępowania upadłościowego. Sąd może orzec o wydzieleniu kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy.

Tutaj również konieczne będzie złożenie wniosku z solidnym uzasadnieniem. W treści uzasadnienia wykazuje się między innymi konieczność wydzielenia środków na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osoby zadłużonej lub osób pozostających na jej otrzymaniu. Pismo kierowane do sądu warto wzmocnić dowodami potwierdzającymi wymienione we wniosku okoliczności.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w napisaniu wspomnianych wniosków, skontaktuj się z nami kontakt@wyzerowani.pl. Możesz też uzupełnić formularz kontaktowy.

Członkowie rodziny górnika mogą korzystać z różnego rodzaju świadczeń wypłacanych przez państwo lub podmioty z nim powiązań. Do najpopularniejszych form wsparcie pieniężnego możemy zakwalifikować 800 plus oraz wszelkiego rodzaju zasiłki. W rodzinach wielodzietnych sumy uzyskiwane z tych źródeł mogą stanowić istotną część domowego budżetu.

Wchodząc na ścieżkę oddłużania w ramach upadłości konsumenckiej warto mieć świadomość, co stanie z tymi funduszami po ogłoszeniu upadłości. Czy zostaną zajęte i przekazane syndykowi? Jeśli tak, to w jakiej części? A może pozostaną do wyłącznej dyspozycji osoby zadłużonej? Analiza przepisów będzie właściwym rozwiązaniem pozwalającym na uniknięcie niespodzianek.

Katalog świadczeń niepodlegających zajęciu obejmuję między innymi:

Wymienione świadczenia pieniężne nie tworzą zamkniętego zbioru świadczeń niepodlegających przekazaniu do masy upadłości. Katalog świadczeń wyłączonych spod zajęcia syndyka jest znacznie obszerniejszy. Szczegółowe regulacje w tym zakresie znajdziemy w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 829 i następne), do których odsyłają przepisy prawa upadłościowego.

Klienci kancelarii regularnie zadają pytanie o możliwość zajęcia zasiłku macierzyńskiego przez syndyka. Przepisy w tym zakresie odsyłają do regulacji dotyczących emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stąd wysokość zajęcia nie może przekraczać 25%. Sposób obliczania i dokonywania potrącenia wygląda analogicznie do świadczeń emerytalnych.

Na końcowym etapie upadłości konsumenckiej syndyk sporządza projekt planu spłaty wierzycieli (czasami inny dokument przewidziany przepisami), a sąd dokonuje ostatecznego ustalenia zasad oddłużenia. To w gestii sądu upadłościowego pozostaje decyzja o liczbie i wysokości rat do spłaty. Wcześniej niezbędne jest dokładne przeanalizowanie sytuacji osoby zadłużonej.

Działania podejmowane przez sąd zmierzają do zweryfikowania możliwości zarobkowych dłużnika oraz określenia jego zdolności finansowych do regulowania długów. Jest to rutynowa czynność wykonywana w ramach upadłości konsumenckiej. Jej końcowy rezultat będzie miał bezpośrednie przełożenie na poziom spłaty wierzycieli w upadłości.

Analizie podlega miedzy innymi roczne zeznanie podatkowe osoby zadłużonej oraz dokumenty uzyskane od pracodawcy, w tym zaświadczenie o wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia. Badając wysokość przychodów sąd weźmie pod uwagę wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatkowe świadczenia pieniężne (na przykład barbórkowe, trzynastka).

Świadczenia o charakterze incydentalnym nie powinny być brane pod uwagę ze względu na swój jednorazowy charakter. Jeśli miały one miejsce w trakcie roku kalendarzowego, to warto o tej okoliczności wspomnieć w piśmie kierowanym do sądu. Celem tego działania jest wyłączenie spod analizy przychodów niemających charakteru powtarzalnego (np. sprzedaż nieruchomości, nagroda jubileuszowa).

Osoba zadłużona będąca górnikiem (podobnie jak inny dłużnicy) może spodziewać się planu spłaty wierzycieli ustalonego na okres od 3 do 7 lat. Istotną kwestią będzie zbadanie czy dłużnik doprowadził lub pogłębił stan niewypłacalności na skutek umyślnych działań lub rażącego niedbalstwa. Dlatego na tym etapie weryfikuje się aktywność dłużnika związaną z powstaniem stanu zadłużenia.

Upadłość konsumencka to jedno z narzędzi pozwalających na oddłużenie. Osoby z zasobami pozwalającymi na spłatę długów własnymi siłami mogą prowadzić rozmowy z wierzycielami w pozasądowym trybie. W takiej sytuacji nie ma potrzeby inicjowania postępowania sądowego. Podjęcie negocjacji i zawarcie pisemnych porozumień będzie wystarczające.

Osoby zadłużone nieposiadające zdolności do spłaty powstałego zadłużenia znajdą więcej argumentów za rozpoczęciem upadłości konsumenckiej. Brak perspektyw na poprawę sytuacji finansowej lub podniesienie zdolności zarobkowych powodują, że sensownym rozwiązaniem pozostaje upadłość konsumencka. Postępowanie rozpoczyna się od złożenia wniosku we właściwym wydziale upadłościowym.

Górnicy oraz osoby związane z branżą wydobywczą są narażone na pracę w warunkach zagrażających życiu i zdrowiu. Nadmiar obowiązków rodzinnych i zawodowych może prowadzić do trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań. Brak wystarczających środków na spłatę rat kredytów i pożyczek nieuchronnie prowadzi do bankructwa.

Wtedy warto rozważyć złożenie wniosku o upadłość. Skutki narastającego zadłużenia odczuwa nie tylko sam górnik. Członkowie jego rodziny również są uwikłani w proces dochodzenia długu przez wierzycieli. Ponoszą konsekwencje trwających windykacji i egzekucji komorniczych. Ten przedłużający się stan wpływa negatywnie na kondycję psychiczną całej rodziny.

Osoby zainteresowane upadłością konsumencką lub inną formą oddłużenia mogą skorzystać z naszego wsparcia prawnego. Napisz do nas na adres kontakt@wyzerowani.pl lub wypełnił formularz kontaktowy, żeby umówić termin konsultacji.

Źródła:
^[1] Raport. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszechnego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2023 roku, Wyższy Urząd Górniczy, Katowice, 2024, s. 45.
^[2] Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2024 r. poz. 1428 ze zm.)
^[3] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.)
^[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1981 r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa – Karta Górnika (Dz.U. z 1982 r. poz. 13).
^[5] Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.)