Upadłość konsumencka, a alkoholizm – czy osoba uzależniona może ogłosić upadłość? 10 ważnych zagadnień

Wiele osób w Polsce zmaga się z uzależnieniem od alkoholu i skutkami jego nadmiernego spożywania. Jedną z konsekwencji mogą być rosnące trudności w spłacie bieżących zobowiązań. Jedne długi staramy się spłacić następnymi i tak szybko wpadamy w spiralę zadłużenia. Wtedy już tylko krok dzieli nas od bankructwa.

Według raportu Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom spożycie czystego alkoholu w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Polsce w 2024 r. wyniosło 8,8l. Trzeba przyznać, że jest to wysoki wynik. Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować tren spadkowy z powodu zmniejszonego spożycia piwa.

Upadłość konsumencka alkoholika może być wyzwaniem szczególnie w końcowej fazie postępowania. To tam sąd wyznacza kryteria oddłużenia osoby uzależnionej. Dlatego ważne jest, aby na od samego początku sprawy podjeść poważnie do napisania wniosku o upadłość oraz jego uzasadnienia. Przygotowaliśmy specjalny artykuł o tym jak napisać uzasadnienie wniosku o upadłość (dostępnym tutaj).

W przepisach prawa upadłościowego nie znajdziemy zakazu składania wniosku o ogłoszenie upadłości przez osoby uzależnione alkoholu. Alkoholizm, podobnie jak każde inne uzależnienie, może doprowadzić do stanu nadmiernego zadłużenia, a w konsekwencji do niewypłacalności.

W takiej sytuacji osoba prywatna może skorzystać z sądowej procedury oddłużenia, jaką jest upadłość konsumencka.

Zadłużenie spowodowane chorobą alkoholową nie stanowi dla sądu podstawy do odrzucenia wniosku. Ważne, żeby wniosek upadłościowy spełniał wymogi formalne przewidziane dla pisma procesowego oraz został prawidłowo opłacony (opłata sądowa wynosi 30 zł).

Przyczyny powstania zadłużenia oraz jego wysokość nie mają znaczenia na etapie rozpatrywania wniosku o upadłość.

Brak majątku lub posiadanie majątku o nieznacznej wartości nie stanowią przeszkody w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. W postępowaniu tym nie obowiązuje przepis pozwalający sądom na oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości, jeśli majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub pozwala jedynie na ich pokrycie.

Dlatego osoby dysponujące majątkiem o wartości 0 zł mogą liczyć na wydanie przez sąd postanowienia o upadłości.

Brak podjęcia leczenia choroby alkoholowej nie przekreśla szans na upadłość. Sąd zapozna się z treścią uzasadnienia wniosku i sprawdzi załączone tam dokumenty, w tym dokumentację medyczną (zaświadczenia lekarskie, karty leczenia szpitalnego). Niewykazanie leczenia alkoholizmu przez osobę uzależnioną nie powoduje automatycznie, że jego wniosek nie zostanie rozpatrzony.

Decydujące znaczenie ma przesłanka polegająca na wystąpieniu stanu niewypłacalności.

Długi zaciągane w bankach oraz firmach pożyczkowych jako skutek spożywania alkoholu podlegają umorzeniu w ramach upadłości konsumenckiej. W kontekście ogłoszenia upadłości większe znaczenie ma data powstania konkretnego zobowiązania niż samo przeznaczenie pozyskanych środków. Szczególnie, że mamy do czynienia z uzależnieniem.

Okoliczność tę bada się na końcowym etapie postępowania upadłościowego – faza ustalania planu spłaty wierzycieli

Warto mieć na uwadze, że syndyk odpowiada za przygotowanie projektu planu spłaty wierzycieli. W dokumencie tym ustala przyczyny zadłużenia oraz ocenia czy osoba zadłużona doprowadziła do nich na skutek zawinionych działań. W tym celu może wezwać dłużnika do złożenia dokumentów potwierdzających uzależnienie. To pomoże w określeniu czy alkoholizm miał związek z długami.

Jeśli nie dysponujemy taką dokumentacją, to warto uzyskać przynajmniej zaświadczenie lekarskie potwierdzające diagnozę i prowadzenia leczenia.

Sądy upadłościowego orzekające w sprawach toczących się wobec konsumentów ustalają zasady oddłużenia w planie spłaty wierzycieli. W orzeczeniu tym określa się m.in. przez jaki okres oraz w jakiej kwocie osoba zadłużona spłaca wierzycieli uczestniczących w postępowaniu. Jeśli do niewypłacalności doszło na skutek okoliczności niezależnych od osoby zadłużonej, to plan spłaty nie może przekraczać 36 miesięcy.

Natomiast w sytuacji, gdy sąd stwierdza, że do niewypłacalności doszło na skutek umyślnych działań lub rażącego niedbalstwa, to plan spłaty może ustala się na okres od 36 do 84 miesięcy.

Weźmy przykład Marcina, który zadłużył się w bankach i firmach pożyczkowych na łączną kwotę 155 000 zł. Marcin złożył wniosek o upadłość konsumencką i po 2 miesiącach otrzymał postanowienie upadłościowe. W orzeczeniu kończącym postępowanie sąd ustalił, że do powstania stanu niewypłacalności doszło na skutek niezachowania przez Marcina odpowiedniej staranności i określił plan spłaty na 48 miesięcy po 500 zł miesięcznie.

Na etapie rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie ma rozpraw – sąd wydaje postanowienie na posiedzeniu niejawnym. Osoba uzależniona nie stawia się w sądzie. Natomiast na etapie ustalania zasad oddłużenia w ramach planu spłaty wierzycieli sąd może wyznaczyć rozprawę. O przeprowadzenie rozprawy może zawnioskować także sam dłużnik lub wierzyciel.

W większości przypadków obecny jest syndyk, osoba zadłużona lub jej pełnomocnik.

Wierzyciele oraz osoba zadłużona mogą złożyć zażalenie na postanowienie sądu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Wcześniej wnioskuje się o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia. Jeśli nikt nie zaskarży orzeczenia staje się ono prawomocne i podlega wykonaniu. Osoba uzależniona dokonuje comiesięcznych wpłat na rachunki wierzycieli dostępne w aktach.

Następnie do końca kwietnia za rok kalendarzowy wykonywania planu spłaty składa się sprawozdanie. Załącznikiem do sprawozdania jest:

Po wykonaniu planu spłaty wierzycieli i wypełnieniu obowiązków sprawozdawczych niespłacone długi zostaną ostatecznie umorzone. Jeśli potrzebujesz wsparcia profesjonalnego pełnomocnika, napisz do nas na kontakt@wyzerowani.pl lub wypełnij formularz kontaktowy.

1. Gdzie i w jakiej formie złożyć wniosek?

Wniosek o upadłość składa się do wydziału upadłościowego sądu rejonowego. Można go złożyć osobiście w biurze podawczym sądu, wysłać pocztą lub elektronicznie z pomocą Krajowego Rejestru Zadłużonych.

2. Z jakimi opłatami wiąże się złożenie wniosku o upadłość?

Opłata sądowa od wniosku o upadłość konsumencką wynosi 30 zł. Opłatę można wnieść w biurze podawczym sadu, wykonując przelew bankowy na rachunek bankowy sądu lub używając modułu płatności w systemie KRZ.

3. Ile czeka się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Ustawowy termin na rozpatrzenie wniosku wynosi 2 miesiące. W praktyce orzeczenia zapadają szybciej o ile wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne i fiskalne.

Dla osób zainteresowanych ogłoszeniem upadłości przygotowaliśmy bezpłatną checklistę zadań do wykonania w celu złożenia wniosku. Wykonując po kolei każdą z wymienionych tam czynności będziesz w stanie dojść do etapu złożenia pisma w sądzie. Na pewno nie jest to łatwe zadania i wymaga znacznego nakładu czasu i pracy. Wierzymy, że checklista będzie dla Ciebie wartościowym narzędziem. Możesz pobrać tutaj.

Upadłość konsumencka osoby uzależnionej od alkoholu stawia wyzwania procesowe. Głównie na etapie pisania uzasadnienia wniosku o upadłość oraz w momencie ustalania planu spłaty wierzycieli. Sąd zbada historię powstania zadłużenia oraz motywy zaciągania długów. Z tego powodu – uzasadnienie wniosku, dokumenty zgromadzone w sprawie oraz wyjaśnienia składane na rozprawie – powinny być w 100% spójne i wzajemnie się uzupełniać.

Ze względu na upływ czasu i ograniczony dostęp do dokumentacji dotyczącej zadłużenia, jest to trudne zadanie. W sprawach prowadzonych w imieniu naszych klientów odtworzenie historii zadłużenia wymaga wysłania licznych zapytań do banków i firm pożyczkowych, organów administracji publicznej (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, urząd skarbowy) lub komorników prowadzących egzekucję. Wspomagamy się również raportami z wywiadowni gospodarczych.

Mając to na uwadze, osoby zadłużone przez alkohol i starające się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, mają podniesioną poprzeczkę. Rekomendujemy skrupulatne przeanalizowanie swojej sytuacji finansowej i rzetelne opisanie okoliczności prowadzących do bankructwa. W ten sposób istotnie zwiększamy szanse na sukces i uzyskanie korzystnych warunków oddłużenia.

Każdy zasługuje na drugą szansę i odzyskanie wolności finansowej. Pamiętaj, że długi to nie wyrok i można sobie z nimi poradzić.

Źródła:
[1] Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2025 r. poz. 64 ze zm. – tutaj)
[2] Statystyki Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnień dot. spożycia napojów alkoholowych w Polsce w 2024 r. (tutaj)

Pliki do pobrania