Czy syndyk sprzeda samochód dłużnika?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej powoduje, że osoba zadłużona nie może korzystać i rozporządzać rzeczą wchodzącą w skład masy upadłości. To jakie składniki majątku dłużnika zostaną przejęte przez syndyka określają przepisy prawa upadłościowego oraz procedury cywilnej. Pojazdy, w tym samochody osobowe, najczęściej będą podlegały likwidacji w toku postępowania upadłościowego.

Przykładowo, dnia 1 stycznia 2023 r. sąd wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej Jana Zapożyczonego. W dniu upadłości Jan był właścicielem samochodu Opel Vectra. Auto było mu potrzebne w celu dojazdu do pracy, zrobienia zakupów, odebrania dzieci ze szkoły czy weekendowych wyjazdów za miasto. Jan zastanawia się czy będzie mógł zachować samochód po ogłoszeniu upadłości?

Chcąc zachować pojazd dla siebie Jan powinien sprawdzić, czy przepisy przewidują możliwość wyłączenia samochodu osobowego z masy upadłości. W szczególności warto zainteresować się treścią artykułu 829 Kodeksu postępowania cywilnego i kolejnych przepisów. Jeśli znajdzie tam lub w innych aktach prawnych podstawę pozwalającą na zachowanie auta, to może złożyć do sądu właściwy wniosek.

Artykuł 63a Prawa upadłościowego przewiduje, że na wniosek upadłego sędzia-komisarz rozstrzyga wątpliwości co do tego, które z przedmiotów należących do upadłego wchodzą w skład masy upadłości. Pamiętajmy, że w upadłościach prowadzonych w trybie uproszczonym nie ma funkcji sędziego-komisarza, wniosek ten rozpatruje sędzia wyznaczony.

W każdym razie warto powołać się na ten artykuł i solidnie uzasadnić swoje stanowisko, w szczególności podając podstawę wyłączenia. Jeśli nie znajdziemy żadnego przepisu, to składanie takiego wniosku mija się z celem. Spowoduje to tylko wzrost kosztów postępowania i znacznie wydłuży zakończenie sprawy. W międzyczasie syndyk może zakazać nam używania auta w jakimkolwiek zakresie.

Proces sprzedaży samochodów przez syndyków nie jest sztywno uregulowany. Najczęściej sprzedaż odbywa się z wolnej ręki, a więc syndyk posiada swobodę co do wyboru nabywcy. Tutaj kryterium decydującym o zawarciu umowy z konkretnym oferentem powinna być najwyższa cena. Dzięki temu fundusze masy upadłości zasili maksymalnie wysoka kwota. W ramach procesu likwidacji możemy wyróżnić trzy główne etapy:

W upadłościach konsumenckich prowadzonych na zasadach uproszczonych syndyk nie ma obowiązku uzyskania zgody sędziego-komisarza lub sądu na rozpoczęcie procesu sprzedaży. Dlatego można się spodziewać, że do zbycia auta może dojść nawet w ciągu kilku tygodni po ogłoszeniu upadłości. Lepiej odpowiednio wcześniej przygotować się na taki rozwój wydarzeń.

Nie ma takiej prawnej możliwości. Osoba wobec której sąd wydał postanowienie ogłoszenie upadłości nie może nabyć samochodu od syndyka wyznaczonego w jej sprawie. Należy pamiętać, że syndyk dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek upadłego. Właścicielem pojazdu w ujęciu materialnoprawnym dalej jest upadły. W przypadku zawarcia umowy nie doszłoby do przeniesienia prawa własności oraz uprawnień z nim związanych.

Natomiast nie ma prawnych przeszkód, żeby pojazd nabyły osoby z najbliższego otoczenia dłużnika. Członkowie rodziny, przyjaciele, znajomi mogą składać syndykowi oferty. Ważne, żeby sprzedaż odbyła się z zachowaniem zasady transparentności i po cenach określonych w oszacowaniu rzeczoznawcy.